Hereketapijten hebben een unieke, illustere en nu verwarde geschiedenis die meer dan 150 jaar geleden begon in een dorp aan de rand van de Izmit-baai in Turkije, in de buurt van Istanbul. De ingewikkelde weefsels staan bekend als enkele van de beste handgeknoopte tapijten ter wereld. Dus hoe is het mogelijk dat bijna identieke versies van de decoratieve tapijten uit Chinese fabrieken vallen, maar het label "Made in Hereke" hebben gekregen??
Misschien omdat China doorging en een productiecomplex de 'Hereke Industrial Zone' noemde, waarmee bedrijven hun producten legaal konden merken met de naam Hereke. Maar hoe zit het met Hereke, Turkije? Is er iemand boos??
Hereke, Turkije bestaat technisch niet meer; het verloor zijn gemeentelijke status in 2008 wegens een ontoereikende bevolking. De ongelukkige omstandigheid hielp alleen Chinese inspanningen om gebruik te maken van de eeuwenoude tapijtindustrie van Hereke. Volgens de Turkse krant The Hurriyet Daily News, de Chinezen hebben meer dan 90 procent van de lokale markt in Hereke ingenomen, wat een kwart van de Turkse tapijtmarkt van $ 2 miljard vertegenwoordigt.
Op de vraag hoe Chinese fabrikanten het Turkse tapijtlandschap veranderen, reageerde Solveigh Calderin, de eigenaar van Hereke Carpets, met de tweet: "Je vernietigt de werkplekken van Turkse vrouwen met je massaproductie vervalsingen!"
De Turken zijn trots op de kwaliteit en kunstzinnigheid van hun tapijten en hun rijke geschiedenis, en niets meer dan hun Hereke, die over een hoog niveau van vakmanschap beschikken. Een echt Hereketapijt wordt gemaakt met wol of zijde door een nauwgezet proces van handgemaakte knopen en duurt vele maanden of jaren om te voltooien, afhankelijk van de grootte van het tapijt. Een vierkante meter tapijt bestaat uit ongeveer een miljoen knopen, een proces dat een bekwame wever ongeveer een jaar kost.
Een origineel tapijt van Hereke in de Ambassadorshal van het Dolmabahçe-paleis, gebouwd door Sultan Abdulmecid in het midden van de 19e eeuw. (Foto: Gryffindor / WikiCommons CC BY-SA 3.0)
De opkomst van Hereke-tapijten is terug te voeren tot de Ottomaanse keizer, Sultan Abdulmecid, die in 1843 de keizerlijke fabriek in Hereke oprichtte om tapijten, stoffen, stoffering en gordijnen te produceren voor Ottomaanse vestigingen, waaronder zijn nieuwe Dolmabahçe-paleis in Istanbul. Abdulmecid was van mening dat 's werelds grootste paleizen de mooiste tapijten moesten tonen, en in het begin van de 20e eeuw, de draadwever van de Herekewevers na een dubbele knoop niet alleen voor de keizerlijke aristocratie, maar ook voor bezoekende hoogwaardigheidsbekleders en staatshoofden.
In 1894 bracht de Duitse keizer Kaiser Wilhelm II zelfs geschenken mee om de tapijtproductie van Hereke verder te verbeteren, waarbij hij kleurstoffen introduceerde die ervoor zorgden dat de tapijten echt de beste ooit werden gemaakt, volgens elke Hereke-website die u raadpleegt. De felbegeerde tapijten werden aangeboden aan koninklijke families uit Japan, Rusland, Duitsland en Engeland, hun ontwerpen combineren traditionele Turkse composities met Perzische en Egyptische motieven.
Tegenwoordig kan iedereen met een verlangen naar een tapijt een Hereke in handen krijgen, maar de kans dat het echt is, wordt steeds zeldzamer. Chinees gemaakte tapijten vallen in de handen van nietsvermoedende toeristen die door Istanbul reizen en hunkeren naar dat perfecte souvenir. U kunt vragen op de Lonely Planet- en Trip Advisor-forums vinden waarin u wordt gevraagd of een nieuwe aankoop een Turkse originele of een Chinese kloon is. Eén website van Hereke verduidelijkt: "Het Ottomaanse Rijk heeft zich nooit uitgebreid naar China en er is nog nooit een keizerlijke fabriek van Hereke in China geweest." Maar wisten ze dat er een Hereke Industrial Zone is??
"Deze imitaties maken geen gebruik van dezelfde productietechnieken en gebruiken ook niet dezelfde materialen van goede kwaliteit als echte Turkse Hereke-tapijten", vervolgt de website. Chinese Hereketapijten zijn naar verluidt machinaal en met inferieure materialen geweven, maar hier is de vraag: kan iemand naast experts echt het verschil vertellen??
Traditionele Turkse tapijten, met de hand geknoopt. (Foto: Public Domain / WikiCommons)
Als je de reis naar Turkije niet kunt maken, log dan in op eBay en je kunt genoeg Hereke vinden om uit te kiezen, zo goedkoop als $ 30. Een van de hoofdverkopers, Yilong Carpet, beweert 9000 bekwame wevers te hebben op zijn hoofdkantoor in Henan, China. Het 30-jarige bedrijf heeft meer dan 800 items op eBay staan, met tapijten die tot $ 84.000 verkopen, en het beweert dat het zijn handgemaakte producten in meer dan 100 landen heeft verkocht. Yilong creëerde zelfs speciaal op maat gemaakte zijden tapijten voor het presidentiële paleis van Kazachstan.
In 2015 lanceerde Yilong Carpet een handgemaakte "Top-Turkije" -serie, die blijkbaar geen echte associatie met Turkije heeft. Amy Yu, een bedrijfsvertegenwoordiger, verduidelijkte via e-mail: "We kunnen deze kleden niet naar Turkije sturen. Het is maar een naam. Er is geen betekenis. "
Sommige experts van Hereke geven gedetailleerde instructies om een echte Hereke van een nep te onderscheiden, zoals het tellen van de knopen en het eisen van een certificaat. Maar wat cheats betreft, heeft de website van Yilong ook een pagina voor 'hatelijke oplichters'. Maar wie bedriegt wie hier? En nu dat Hereke, Turkije, niet langer een bloeiend industriecentrum is, hoeveel maakt het eigenlijk uit?
Een traditioneel tapijt van Hereke. Chinezen worden nu beschuldigd van het klonen van niet alleen de tapijten, maar van het hele concept van Hereke. (Foto: Cllane4 / WikiCommons CC BY-SA 3.0)
Brian Berkey, universitair docent rechtenstudies en bedrijfsethiek aan de Wharton School van de universiteit van Pennsylvania, zegt dat de tapijten "Made in Hereke" intuïtief problematisch lijken. "Als filosoof zou ik willen weten - wat zijn de belangrijke waarden die worden geschonden?", Vraagt hij. "Dit is eigenlijk een onderwerp van debat onder filosofen - hoe belangrijk dit soort historische, culturele praktijken zijn, en de morele kwesties die worden opgeworpen doordat ze worden overgenomen buiten de soort van gedachte van als de originele, culturele context."
Je zou de kwestie kunnen bekijken door de lens van geschiedenis en cultuur, of misschien vanuit het perspectief van kunst en vervalsingen (of gewoon de economische impact beoordelen). "Ik denk dat deze zaak echt interessant is, omdat waarschijnlijk veel mensen deze zeer sterke, intuïtieve reactie hebben", zegt Berkey, "maar het kan moeilijk zijn om die reactie uit te leggen en in woorden uit te leggen wat echt aanstootgevend lijkt."
China werd zelden geprezen voor zijn behandeling van intellectueel eigendom, en veel bedrijven en landen hebben de zakelijke ethiek van China soms verwerpelijk gevonden. Maar als China industriële zones gaat hernoemen, hebben we al snel geen idee waar de helft van onze dingen vandaan komen, of we nu in Istanbul of Walmart zijn.
Solveigh Calderin, van Hereke Carpets, heeft later getweet: "Heel simpel: de Chinese Hereke-namaakvernielingen vernietigen de markt. Dat is alles."