Waarom wetenschappers 9.500 jaar oude kauwgom bestuderen

Voor oude Scandinaviërs ging kauwgom niet over het doorgeven van de tijd of een frisse adem. Het was een essentieel hulpmiddel. Archeologen geloven dat opgekauwde stukjes berkenschors, het oude equivalent van gom, door mensen werd gebruikt als een kleefmiddel, om gereedschappen en wapens bij elkaar te houden. Nu wil een team van onderzoekers meer weten over de mensen die duizenden jaren geleden op deze schors kauwden.

De onderzoekers concentreerden zich op drie exemplaren, die werden gevonden op een archeologische site in Zweden. Het trio ziet eruit als geknikte knobbels met afdrukken van tanden of vingers. Bewaard in deze klonten zijn microscopische strengen van menselijk DNA, hoogstwaarschijnlijk van speeksel. Deze strengen vertellen een verhaal over hoe Mesolithische mensen interageerden met hun omgeving.

"Ik denk dat het meest interessante deel is dat we eigenlijk een moment vastleggen", zegt Natalija Kashuba, een Ph.D. student aan de universiteit van Uppsala in Zweden. Kashuba is de hoofdauteur van een studie, voorgedrukt op bioRxiv, die een analyse van deze stukjes schors presenteert. "Dit is geen DNA van overleden oude individuen - we vangen daadwerkelijk DNA van een persoon terwijl ze nog leven en iets doen. Ik vind dat een beetje leuk en opmerkelijk. '

Met behulp van state-of-the-art genetische technologie konden Kashuba en haar medewerkers stukjes menselijk DNA analyseren die in de hars van het tandvlees waren ingepakt. "Deze werden op de een of andere manier door mensen verwerkt", zegt Kashuba. "Of ze werden lang genoeg gekauwd of met de hand vastgehouden zodat DNA in dit materiaal kon worden ingekapseld. Dan moeten we het uitpakken. '

Door de DNA-sequenties te vergelijken met genetische bibliotheken van oude menselijke populaties, ontdekte het team dat de mensen die op deze stukjes schors hadden gemaaid, afkomstig waren van de vroegst bekende groep Scandinavische jagers-verzamelaars. Deze mensen leefden voordat Zweden in de laatste ijstijd, meer dan 9.500 jaar geleden, bedekt was met gletsjers.

De bevindingen bieden ook enig inzicht in de sociale dynamiek van deze oude mensen. Elk stuk kauwgom werd bijvoorbeeld alleen gekauwd door een enkele persoon, en beide vrouwen en mannen namen deel, wat enig inzicht gaf in de sociale structuur van de gemeenschap - het creëren van deze kleverige brokken was niet het domein van een enkel geslacht.

De kauwgom is afkomstig van een archeologische site die bekend staat als Huseby Klev in de buurt van de zuidwestelijke kust van Zweden. De site zit nu landinwaarts, maar duizenden jaren geleden, toen het zeeniveau 80 voet hoger was dan het niveau van vandaag, was het een strand op een eiland aan het eind van een smal fjord.

Huseby Klev werd oorspronkelijk in de jaren 80 opgegraven en heeft een schat aan archeologisch materiaal uit duizenden jaren beschaving opgeleverd, dat goed bewaard bleef onder lagen zeeklei en zand. Archeologen hebben op het terrein tientallen dierenbeenderen aangetroffen, meestal vissen, maar ook walvis- en dolfijnresten. Veel van de botten waren geslepen om gereedschappen te vormen, zoals pijlpunten en vishaken.

De opgekauwde proppen berkeschors zijn interessant voor archeologen sinds ze oorspronkelijk in de jaren tachtig werden gevonden, maar dit onderzoek is de eerste blik op de genetische afdruk achtergelaten door de kauwers. Deze studie voegt een nieuwe laag toe aan het begrip van archeologen over een van de oudste menselijke samenlevingen in Scandinavië.

"Dit onderzoek kan de grootte van het raam vergroten", zegt Kashuba. "We hebben al de mogelijkheid om DNA te extraheren uit oude menselijke resten, zoals botten en haar. Dit is een andere manier, iets compleet nieuws. "

Gastro Obscura bestrijkt 's werelds meest wonderbaarlijke eten en drinken.
Meld je aan voor onze e-mail, twee keer per week afgeleverd.