De ingewikkelde ambacht van het gebruik van menselijk haar voor sieraden, kunst en decoratie / haar kunst

In 1867 publiceerde een man genaamd Mark Campbell een 276 pagina's tellend boek Zelfinstructie in de kunst van het haarwerk, het verkleden van haar, het maken van krullen, schakelingen, vlechten en haarjuwelen van elke beschrijving. Die lange titel is slechts het topje van de ijsberg: na bladzijden en pagina's met instructies en illustraties schrijft hij: "er valt nog veel meer te zeggen over dit onderwerp ..." Toch is dit volume in feite een vastlegging, het onophoudelijke niveau van detail vereist voor het maken van decoratieve items of sieraden van mensenhaar.

Menselijk haar werk bestond al lang voor de handleiding van Campbell, maar bereikte in de 19e eeuw zijn hoogtepunt. "Het sentiment was op zijn hoogtepunt", legt Emily Snedden Yates, Special Projects Manager bij het Mütter Museum van het College of Physicians of Philadelphia, uit. Snedden Yates is co-curator van de aankomende tentoonstelling Woven Strands: The Art of Human Hair Work, die vijf verschillende privécollecties van haarkunst presenteert. "Er zijn verschillende soorten haarkunst en er zijn verschillende doeleinden", zegt ze. "De ene is voor rouw en dan is de ene voor stambomen of vriendschapsbewustwording, dus er zijn verschillende beelden die je in die dingen zult zien."

Haarwerk is vaak nauw verbonden met memento mori en in de tweede helft van de 19e eeuw was er meer gebruik van haar als blijk van herinnering. Snedden Yates merkt op dat de massaslachtoffers van de burgeroorlog de wens voor herdenking in de Verenigde Staten deden toenemen. In Engeland omvat het rouwproces van koningin Victoria, prins Albert, die in 1861 stierf, de ingebruikname van haarwerk. Ten minste acht sieraden werden vervaardigd door de koninklijke juweliers, Garrard's, met het haar van Prins Albert, waaronder een haar van andere koninklijke familieleden. Dit hielp op zijn beurt rouwieraden populariseren.

Veel haarwerk werd echter vierkant gedeeld binnen het rijk van de levenden. "Officieel, met de haarkunst die bekend is, bestaat er nog steeds meer voor levende mensen zoals stambomen of familieuitwisselingen of vriendenuitwisselingen," zegt de curator.

De technieken die werden gebruikt om decoratieve items van haar te maken waren gevarieerd, maar ze deelden een nauwgezette aandacht voor detail. Paletwerk is meestal voor sieraden en grotere werken, en het is een techniek waarbij je geweven haar in patronen ziet, legt Snedden Yates uit. * Schoon, afgeplat haar was geweven of gemengd met een sapachtig materiaal om een laken te maken, werd vervolgens gemaakt in vormen. "Dat gaat meestal onder glas, of het gaat op de top van ivoor, in sieraden. We hebben een paar stukken in de show waar het palet aan de binnenkant werkt met het haar van de persoon, dat dicht bij het hart ligt, dat de persoon die het sieraad draagt, te zien krijgt, terwijl de buitenkant van de sieraden een schilderij van een rouw is scène of zoiets. "

De gimp-werktechniek leende zichzelf voor herdenkingsstukken. "Je zou individuele lokken van haar nemen en ze in lussen rond draad maken, en dan zou je deze kleine lussen op de draad keer op keer opnieuw doen," zegt Snedden Yates. Uiteindelijk, met meer wendingen, naalden, haar en geduld, kon je een lange, gedraaide draad van haarlussen produceren, klaar om vorm te geven.

Een andere vorm, tafelwerk, is de primaire focus van Campbell's 1867-gids. De gebruikte tafel lijkt op een kleine kruk met een koepelvormig oppervlak waarop strengen haar zijn gelegd en gewogen met draad, hout of lood. De strengen werden vervolgens tot vlechten geweven en volgens Campbell's handboek gemanipuleerd tot een duizelingwekkende reeks ontwerpen. Er zijn ankers, harten, knopen, strikken, bladeren, bloemen en lieren. Ze kunnen de vorm aannemen van lange kettingen of stompe oorbellen. Er zijn broches met hele scènes op de begraafplaats en een die lijkt op het London Tube-logo.

Een vierde techniek stond bekend als opgelost haar, en was vooral populair in de 18e eeuw. "Het werd meestal gebruikt om miniatuurscènes van rouw of letters af te beelden", zegt Snedden Yates. Het haar werd verpulverd tot een pigment, legt ze uit en wordt gemengd met arabische gom om een stroperige substantie te creëren die op ivoor kan worden geschilderd. "Zijn zeer verfijnde details, de miniaturen, ze zijn fenomenaal."

Ondanks het hoge niveau van expertise en zorg die nodig was om het te maken, was haarwerk niet alleen het domein van professionele juweliers. Juweliers lijken een stevige handel in haar te hebben gedaan - een gerenommeerde Londense winkel had naar verluidt 50 werknemers in het midden van de 19e eeuw - maar het werd ook beoefend in de huizen van een bepaalde klasse vrouwen. Op basis van de ontwerpen van vele rouwstukken, "de mensen die het maakten waren rijk, over het algemeen middenklasse, blank, vrouwen, christenen, dus je gaat de iconografie zien die hun leven beïnvloedt", zegt Snedden Yates.

Er is ook enig bewijs dat vrouwen zelf het ambacht hebben opgenomen omdat ze bang waren dat ze door gewetenloze juweliers werden lastig gevallen, die het haar van een geliefde ruilden voor dikkere of meer kneedbare lokken. In zijn voorwoord prijkt Campbell: "Personen die willen bewaren en weven tot blijvende herinneringen, het haar van een overleden vader, moeder, zus, broer of kind, kunnen ook genieten van het onuitsprekelijke voordeel en de voldoening om te weten dat het materiaal van hun eigen handwerk is het eigenlijke haar van 'loved and gone'. Geen enkel ander werk ooit ontmoet met zo'n serieuze vraag als deze verhandeling over de kunst van haarvlechten. "

De populariteit van haarwerk nam af met het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. "Van mensen werd verwacht dat ze zoveel mogelijk geld doneren aan de oorlog" of vrijwilliger, zegt Snedden Yates. "Ik denk dat dit echt maar een einde maakte aan alle sentimentaliteit en de overdreven rouw en rituelen."

Maar haarkunst leeft voort. Als onderdeel van de tentoonstelling organiseert het Mütter Museum in april een haarkunstworkshop. Als u de haarkunst aan Victoriaanse dames van vrije tijd zou nalaten, loopt de tentoonstelling van 18 januari tot donderdag 12 juli 2018.

* Correctie: Dit artikel is bijgewerkt om aan te geven dat paletwerk niet alleen werd gebruikt voor juwelen met een ingewikkeld patroon, na een verduidelijking van onze bron.