Het was vergaan, waar, maar het verhaal eindigde hier niet. In 2004 werd het scheepswrak aangewezen als een van de onderwaterarcheologische gebieden van Florida; het werd twee jaar later toegevoegd aan het nationaal register van historische plaatsen. Nu zijn de sepia, groene en gouden wateren eromheen vol leven. Vissen schieten door de ruïnes van de verminkte ijzeren grill en planten schieten omhoog door de piezoale romp en balken. Zeeschildpadden krabben hun schelpen tegen ijzeren staven die net boven de zanderige zeebodem zijn uitgespreid, waardoor er roestrood roest achterblijft. Duikers komen langs om alles in te nemen.
Scheepswrakken zijn niet noodzakelijk kale, statische dingen, verdwenen en achtergelaten in het diepe water en in de nissen van het mistige geheugen van iemand. Ze kunnen rottend zijn, maar net als de Vamar, het zijn vaak actieve plaatsen - deels cultureel erfgoed, deels dynamisch ecosysteem. Ze zijn constant in beweging en zullen worden beïnvloed als de klimaatverandering invloed heeft op het water dat ze vasthoudt.
Sommige wrakken liggen vlak tegen het zand. NOAA Fototheek / CC door 2.0Archeologen houden zich al jaren bezig met wat klimaatverandering zou kunnen doen met plaatsen waar het land het water ontmoet. Ze hebben manieren onderzocht om het opkomend getij te voorkomen door plaatsen te bufferen die worden overspoeld, dingen naar een hoger plan te brengen of te documenteren wat ze maar kunnen op het pad van het water. Voor deze sites die nog niet vochtig zijn, is water een bedreiging - soms een verre, soms een die terrein wint, maar voor de wrakken is dit een uitgemaakte zaak. Dat schip heeft gevaren en gezonken.
Met de klimaatverandering is "zeespiegelstijging het meest voor de hand liggende ding dat mensen gewend zijn te horen, en het gemakkelijkst te verwijderen met verzonken sites", zegt Jeneva Wright, een onderwaterarcheoloog en research fellow aan de East Carolina University. Zeespiegelstijging is echter verre van de enige klimaatgerelateerde bedreiging voor verzonken sites: Wright beschreef een handvol van anderen in een 2016-document in de Journal of Maritime Archaeology, geschreven toen ze als archeoloog werkte in het 'Submerged Resources Center' van de National Parks Services.
Over het veld zijn er weliswaar weinig gegevens over sommige van deze risico's, en Wright zegt dat archeologen er goed aan doen samen te werken met biologen, ecologen, oceanografen en andere wetenschappers die veel meer informatie hebben vergaard over wat een veranderend klimaat zal doen met delen van deze ecosystemen. Voorlopig beschrijft Wright haar lezing van deze risico's als "theoretisch, hypothetisch en logisch", wat betekent dat hoewel er vrij beperkt onderzoek is binnen archeologie, deze voorspellingen haaks staan op projecties die onderzoekers op andere gebieden zijn tegengekomen, nadat ze de toekomst in de gaten hebben gehouden effecten van klimaatverandering op bijvoorbeeld oceaanchemie, riffen en ander zeeleven.
Stormvloeden en gewelddadig weer vormen een onmiddellijke bedreiging: orkanen die dwars over scheepswrakken volgen, kunnen ze in de vergetelheid storten, of op zijn minst beschermende afdekkingen verwijderen en hout, met koraal bedekte kanonskogels en andere kenmerken blootstellen aan stormvloed en wind. Dit gebeurt al. Als een afgestudeerde student in 2014 deed Wright onderzoek in Biscayne National Park, bij de HMS Fowey. Om het wrak op te vangen tegen een stormvloedkering of een orkaangebeurtenis, had de Parks Service het gedeeltelijk herbegraven met zandzakken en sediment. Toen stormde een storm het volgende jaar door. Toen het toesloeg, "werd al dat sediment verspreid en weggenomen", zegt Wright. "Het was een soort mislukking van de reburiale inspanning, maar het was een soort succes, want als dat zand er niet was geweest, zou het gewoon dit 18e-eeuwse Britse oorlogsschip zijn geweest dat overal verspreid was."
Veel wrakken zijn gecoat in beton, die op cement lijken en kunnen helpen alles bijeen te houden. NOAA Fototheek / CC door 2.0Andere veranderingen zullen minder fysiek bruut zijn, en misschien minder vanzelfsprekend voor landrotten, in vergelijking met rimpelende regen en wilde wind. Wrakken zijn natuurlijk al overstemd, maar stijgende zeespiegels kunnen hen ook beïnvloeden, omdat dieptewijzigingen - zelfs relatief kleine - veranderingen kunnen veroorzaken die door de omgeving lopen. Onder water kan een verandering in diepte correleren met een verandering in temperatuur, en dat kan op zijn beurt de soort veranderen die daar kan overleven. Neem zeegras. In veel wrakken rond Florida fungeert zeegras bijvoorbeeld als een anker, houdt het sediment op zijn plaats en bedekt het kwetsbare hout. Sommige van deze soorten verdwijnen minder dan ongeveer 30 voet; iets dieper is te koud, te donker en te verstoken van zuurstof. Een zeespiegelstijging van slechts enkele meters zou deze wrakken theoretisch kunnen overspoelen met voldoende water om het voortbestaan van de soorten die hen op hun plaats houden te bedreigen, aldus Wright. (In Florida beheert de National Parks Service parken rond de schatting dat het water tegen 2100 drie voet zal stijgen.)
Naarmate de oceaan meer koolstofdioxide absorbeert, wordt het ook steeds warmer en zuurder. Het Smithsonian verwijst naar oceaanverzuring als 'even kwaadaardige tweeling van het klimaat,' en het zou grote problemen kunnen opleveren voor wrakken. Bijbehorende chemische veranderingen zullen waarschijnlijk de cementachtige coating aantasten die vele historische wrakken bedekt. Deze beschermende laag, die concretie wordt genoemd, verschijnt het vaakst op ijzeren wrakken; het is een bijproduct van roest in wisselwerking met zeewater en het aantrekken van organismen. "Je hebt deze knapperige dingen die alles bedekken, en het kan het eeuwenlang beschermen," zegt Wright. Maar "omdat het een calciumcarbonaat is, net als tumoren die je zou eten als je een maagklachten had, het is echt, erg gevoelig voor zuur." Wanneer het zuurgehalte toeneemt, "kan al die beschermende coating die over deze culturele materialen zit, verdwijnen -zoals, letterlijk verdwijnen, "zegt Wright. Onderzoek in deze geest heeft de neiging zich te concentreren op vergelijkbare bedreigingen waarmee verkalkt leven in de zee wordt geconfronteerd, zoals koralen, tweekleppige schelpdieren, oesters en zee-egels. Wanneer onderzoekers dat extrapoleren naar scheepswrakken, zegt Wright: "You go, 'Ooh, that's bad.'"
Chemische veranderingen kunnen ook behoorlijk gevaarlijk zijn in het licht van wat er nog steeds in de scheepsromp kan worden opgeslagen. Verzonken zeeschepen uit de Tweede Wereldoorlog kunnen nog steeds een paar "grote, slechte dingen" bevatten, voegt Wright toe, van bewapening tot bio-gevaren zoals grote hoeveelheden olie. De meeste van deze schepen zijn gemaakt van roestende metalen. "Hoe meer temperatuur je toevoegt en hoe zuurder die omgeving is, hoe sneller die scheepswrakken kunnen verslechteren", zegt Wright. "En plotseling kijk je naar het verlies van cultureel erfgoed, maar je kijkt ook naar het vrijkomen van wat die wrakken ook vasthouden." In veel gevallen is het niet realistisch om de potentiële verontreinigende stoffen van deze sites te extraheren of te verhogen ze van de zee. Het kunnen oorlogsgraven zijn, soldatenresten bevatten of anders ondergedompeld in heel diep water.
Duikers bestuderen de SS Stad Washington in de Florida Keys National Marine Sanctuary. Tane Casserley / NOAA / Public DomainEen manier om al deze gevaren onder de knie te krijgen, is ze op te sporen. Dat kan lastig zijn, want archeologen en parkwachters komen niet altijd even vaak langs om waterige wrakken even gemakkelijk in te checken als op terrestrische locaties, zegt Sara Ayers-Rigsby, directeur van de zuidwestelijke en zuidoostelijke takken van het Florida Public Archeology Network ( FPAN), een project op basis van de afdeling archeologie en antropologie aan de University of West Florida en de Florida Atlantic University.
"Deze bezienswaardigheden zijn erg uit het zicht, uit het hart voor iedereen die niet duikt", zegt Della Scott-Ireton, de associate director van het FPAN-programma. Maar in Florida duiken veel mensen. Toeristen komen vaak naar Florida om de 12 onderwaterarcheologische domeinen te verkennen verspreid over de omtrek van de staat, of de negen wrakken op de riffen en zanderige vloer van het Florida Keys National Marine Sanctuary, beheerd door de National Oceanic & Atmospheric Administration. NOAA heeft een 'Shipwreck Trail' bedacht, waar duikers welkom zijn, en het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de gezonken bogen, achtersteven en andere delen van de wrakken gedocumenteerd die 'Musea in de zee' vormen. Scott-Ireton beschrijft plaatsen als deze als "laaghangend fruit": aangezien duikers er al zullen zijn, kan FPAN er baat bij hebben om hen te overtuigen om wat waarnemingen te noteren terwijl ze rondzwemmen.
De hersenvertrouwen van de burgerwetenschap aftappen is logisch, want toeristische duikers hebben hun gegorgde blik al op de zeebodem. FPAN geeft trainingen in archeologisch rentmeesterschap voor sportduikers en begon eerder deze zomer met het aanpassen van het Heritage Monitoring Scouts-programma - een op zichzelf staande burgerwetenschappelijke inspanning - met observaties van onder water gelegen sites. Deelnemers zullen afdalen met een waterdicht mylar-formulier voor het registreren van hun waarnemingen en rondkijken naar bewijs van klimaatimpact (bijvoorbeeld sedimentophoping of -verlies), evenals andere veranderingen, zoals sporen van plundering of vandalisme. Tot dusverre heeft FPAN tien formulieren ontvangen, zegt Ayers-Rigsby, inclusief een aantal sites met documenten die de archeologen nog niet in het bestand hadden. Uiteindelijk hoopt Scott-Ireton saliniteitsmeters te kunnen uitlenen, zodat duikers metingen kunnen nemen en kunnen rapporteren, maar dat zal afhangen van toekomstige financiering..
In het verleden zijn er af en toe schermutselingen geweest tussen archeologen, die het verleden willen behouden, en sommige duikers die het willen plunderen. Wright zegt dat het zeker niet zo hoeft te zijn. "Als een duiker en iemand die enthousiast wordt over scheepswrakken, kun je dat enthousiasme op twee manieren sturen", zegt ze. Een mogelijkheid is om een patrijspoort voor je mantelstuk te gebruiken als souvenir. Het alternatief, zegt ze, verwondert zich over dingen waar ze zijn geland, en dacht: "Ik heb deze geweldige duik meegemaakt en ik wil hem beschermen en ik wil een deel zijn van het vertellen van zijn verhaal."
