Op vakantie in Sanatoriums van de Sovjet-Era / Sovjet-architectuur

In 2015 bevond schrijfster Maryam Omidi zich in Dushanbe, de hoofdstad van Tadzjikistan, tijdens een reis door Centraal-Azië. Ze was slechts een korte afstand van Khoja Obi Garm, een sanatorium uit de Sovjet-tijd dat gespecialiseerd is in behandelingen met radonwater. Ze merkte dat ze vreemd geslagen was, "uit ontzag voor de architectuur, de behandelingen en de gastvrijheid ... Hoe meer ik las over sanatoria, hoe meer gefascineerd ik was door hen."

Twee jaar later, na een bezoek aan 39 sanatoria in 11 voormalige Oostbloklanden en na een succesvolle crowdfundingcampagne, hebben Omidi en de in Londen gevestigde uitgever Fuel vrijgegeven Feestdagen in Sovjet-sanatoria. Omidi werkte met acht verschillende fotografen die zich in de regio specialiseren om zowel de architectuur als de mensen vast te leggen die nog steeds deze eens populaire, eenmaal door de staat gemandateerde vakantiebestemmingen bezoeken.

In 1920 vaardigde Lenin het decreet uit 'Over het gebruik van de Krim voor de medische behandeling van werkende mensen'. De arbeidswet van 1922 formaliseerde verplichte vakanties en gedurende de Sovjetjaren werden sanatoria gebouwd op het Krim-schiereiland en rond de USSR. "Sanatoria waren een mix tussen medische instelling en spa", legt Omidi in een e-mail uit. "Sovjetburgers bleven ten minste twee weken per jaar op sanatoriums, met dank aan een door de staat gefinancierde voucher, als onderdeel van de" hard werken, rust hard "ideologie van de tijd."

Bij aankomst in een sanatorium zou een gast een arts raadplegen, die dan een reeks behandelingen zou voorschrijven. In de beginjaren van de sanatoria was alles rigide gepland, zelfs tijd doorgebracht met zonnebaden. "Rusten en recupereren bij sanatoria betrof niet zomaar rondhangen, maar bestond in plaats daarvan uit een schema van verschillende behandelingen en oefeningen die in de begintijd vrij rigide werden gehouden", zegt Omidi. "Hoewel de sanatoriumcultuur in de loop van de tijd versoepelde, in de jaren 1920 en 1930, gingen bezoekers zonder hun families, en mochten ze niet drinken, dansen of te veel lawaai maken. Het idee was dat het een tijd was voor contemplatieve reflectie over socialistische idealen en een kans om weer energie te geven voordat we weer aan het werk gaan. '

Het idee was ook dat iedereen de voordelen van de sanatoria zou ontlenen, en dat dit een gezonder en productiever personeel zou creëren. Met vouchers, genaamd putevki, gasten konden gratis of tegen een gesubsidieerd tarief verblijven, op een vooraf bepaalde bestemming. Deze idealen voldeden echter niet altijd aan de realiteit. "In de praktijk", schrijft Omidi in de inleiding van het boek, "ging de beste accommodatie meestal naar mensen met geld en connecties." Sommige sanatoria, zoals in Kirgizië's Aurora, hebben deze voorkeursbehandeling een stap verder gebracht. Aurora werd in 1979 speciaal voor de Sovjet-elite gebouwd en had meer dan 350 personeelsleden voor 200 gasten.

Sanatoria werden gebouwd in heel de Sovjet-Unie tot aan de ineenstorting in 1991, wat de wilde reeks van architecturale stijlen onder hen verklaart. Khoja Obi Garm, de site die Omidi voor het eerst intrigeerde, is een gelaagde, brutalistische betonplaat uitgehouwen in de Gissar-bergketen. Ordzhonikidze in Sotsji, Rusland, is neoklassiek van stijl en paleisachtig in proporties, met een fontein, een zwembad en een openluchtcinema. Het werd gebouwd in 1936, in het tijdperk van de zuiveringen van Stalin, en is vernoemd naar een medewerker van Stalin die later stierf onder mysterieuze omstandigheden. Reshma, geopend in 1987, is een rode bakstenen monoliet in de buurt van de Wolga, ongeveer 300 mijl ten noordoosten van Moskou. De gasten waren kosmonauten en degenen die getroffen zijn door blootstelling aan straling in Tsjernobyl.

Bijna alle sanatoria die in het boek worden beschreven bieden nog steeds een scala aan behandelingen, waarvan sommige ongebruikelijker zijn dan andere. Een bijzonder opzienbarende inzending is de National Speleotherapy Clinic net buiten Minsk, Wit-Rusland. Speleotherapie is een vorm van ademhalingsbehandeling waarbij in een grot wordt ademgehaald. In dit geval is die grot een zoutmijn die bijna 1400 voet onder de grond ligt. Hoewel het aan de oppervlakte enkele faciliteiten biedt, bevinden de spreekkamers, activiteitenruimtes en slaapzalen zich allemaal in tunnels. Volgens het boek bezoeken meer dan 7.000 kinderen en volwassenen elk jaar.

Omidi was het meest verrast door de behandeling met ruwe olie in Naftalan, in Azerbeidzjan, een 'petroleum-kuuroord'. De olie die bij Naftalan wordt aangetroffen, heeft specifieke eigenschappen die zogenaamd heilzaam zijn, hoewel sommige deskundigen beweren dat ze waarschijnlijker kankerverwekkend zijn. "Ruwe olie met verschillende niveaus van zuiverheid wordt gebruikt voor alles van baden tot gorgelen," legt Omidi uit. "Hoewel het behoorlijk luxueus aanvoelt om in een badkuip vol met ruwe olie te zitten, is de hele ervaring best glad, dus niet de meest gracieuze."

Vandaag kost een verblijf van een nacht in het Chinar-sanatorium in Sovjet-tijdperk in Naftalan ongeveer $ 105. (Er zijn 11 sanatoria in Naftalan, maar slechts één die dateert van 1991). Andere sanatoria, zoals de exclusieve Aurora in Kirgizië, kunnen in de zomer $ 200 per nacht bereiken. Volgens Omidi behandelen sommige bezoekers vandaag de sanatoria meer als hotels, om bijvoorbeeld te profiteren van de nabijheid van stranden. "Anderen nemen ze veel serieuzer, keren jaarlijks terug om bepaalde kwalen te behandelen of behandelingen te ondergaan als een profylactische maatregel."

Ongeacht de redenen voor een bezoek aan een sanatorium, "vakantie" is tegenwoordig een ander concept dan in Sovjet-Rusland. Zoals metaalfitter S. Antonov in 1966 in een krantenkolom schreef: "Ik ontvang mijn vakantie eenmaal per jaar en ik probeer geen enkele dag ervan lui te verspillen."

Atlas Obscura heeft een selectie van afbeeldingen uit het boek van Omidi, dat vandaag is uitgegeven.