Inderdaad, in de eerste jaren van koningin Victoria's heerschappij, kerst wedijverde Spring Break voor pure bawdiness en zelfvernietiging. Nergens is dit duidelijker dan in het bonkerse Victoriaanse gezelschapsspel Snapdragon.
Traditioneel gespeeld op kerstavond moeten spelers van Leeuwebek een brede, ondiepe kom vinden en zich dan voorbereiden om hun gezondheid te riskeren. In deze kom moeten twee dozijn rozijnen worden gegoten. Als het moeilijk is om rozijnen te krijgen, zijn amandelen, druiven of pruimen voldoende. Giet dan een fles cognac in de kom zodat de rozijnen op en neer dobberen als verdrinkende vliegen. Plaats de kom op een stevige tafel, draai de lichten laag naar beneden, en steek dan met passende panache de cognac aan.
Een gewelddadige uitbarsting van Blind Man's Bluff, zoals getekend door Winslow Homer in 1857. Boston Public Library / CC BY 2.0Om Snapdragon te spelen, schik je je familie en vrienden rond de laaiende kom, zodat hun gezichten op een demonische manier worden verlicht en dan één voor één om beurten je handen in de vlammen storten om te proberen een rozijn te pakken. Als je dit kunt bereiken, doof je de vlammende rozijn onmiddellijk door hem in je mond te gooien en op te eten.
Zoals een hedendaagse commentator schreef, zorgde de game "voor een aanzienlijk bedrag aan gelach en vrolijkheid ten koste van de niet-succesvolle concurrenten." Zo populair was het dat het zelfs in poëzie werd gevierd:
"Met zijn blauwe en kleverige tong
Velen van jullie zullen worden gestoken,
Knip! Snap! Draak!
Want hij snapt alles wat komt
Plukken op zijn feestmaal van pruimen
Snip! Snap! Draak!"
Voor de standvastige Victoriaanse, niets aangekondigd was het kerstochtend beter dan blaren handen, verbrande lippen en een verschroeide gehemelte. Leeuwebek was zo leuk dat het zelfs een niet-seizoensgebonden variant - Flapdragon - had waarin een brandende kaars in een mok ale werd geplaatst. De deelnemers probeerden van de mok te drinken zonder hun baarden, snorren of haar in brand te steken. Vuur was voor het Victoriaanse tijdperk aangezien Netflix voor ons melkjaar is.
Een Victoriaanse familie verzamelde zich rond de kerstboom. Publiek domeinLeeuwebek was niet de enige gestoorde kerstachtervolging die aangeboden werd, want de Victorianen waren meedogenloze vernieuwers in pijnlijk dronken feesten. Neem Blind Man's Buff, die nog steeds wordt gespeeld vandaag, maar dan in een verwaterde vorm. Deze variant van de tag ziet een geblinddoekte speler die probeert de anderen te taggen.
Maar de Victorianen speelden een geheel hardere versie waarin volgens een hedendaagse kroniekschrijver "het geoorloofd is om iets in de weg te leggen zodat mensen kunnen omvallen, of het nu gaat om het breken van armen, benen of hoofden, het maakt niet uit." Zo pijnlijk en talrijk waren de verwondingen veroorzaakt door Buff te spelen waarvan werd beweerd dat de game was uitgevonden door "Country Bone Setters" als een manier om zaken te regelen.
Vragen en commando's, een variant van de waarheid of durf van vandaag, werd ook gespeeld op kerstavond. Het niet volgen van een bevel of het beantwoorden van een vraag leidde tot een geldboete of vaker, waarbij je je gezicht volledig zwart maakte van roet uit het vuur. Er werd natuurlijk veel gedronken van sterke ale, gearomatiseerd met nootmuskaat en suiker, maar dit werd vaak gecombineerd met de traditionele en naamloze Yuletide-uitdaging om ongeveer vijftig keer in een minuut te proberen te draaien, waardoor de meeste deelnemers 'naar huis spoelde of gingen liggen' de schuur."
Als iemand nog energie had, zou de avond kunnen eindigen met een spel van Hoop en Verbergen, een afleiding vergelijkbaar met Verbergen en Zoeken, hoewel het kwam met het voorbehoud dat als iemand betrapt werd zich te verstoppen in of nabij een bed "het geschil eindigt met Zoenen".
Een illustratie uit 1843 van Ebenezer Scrooge bezocht door een geest, uit Een kerstlied. British Library / Public Domain
Zoals feestelijke spelletjes zijn verzacht, zo ook de kerstliteratuur. In plaats van sakcharine-verhalen over Sint-Nicolaas die door het huis sloop, was kerstavond een tijd van spookverhalen en verhalen van bovennatuurlijk onheil. Charles Dickens' Een kerstlied blijft het enige overlevende voorbeeld van wat eens een ontluikende traditie was van "winterverhalen" die teruggaan tot de tijd van Elizabeth (Shakespeare zinspeelde op deze traditie in zijn toneelstuk, Een winterverhaal, die is doordrenkt van magie, waanzin en vreemde transformaties.)
Gedurende de jaren zeventig hield de BBC standvastig de praktijk in stand door een spookverhaal uit te zenden in de late uren van kerstavond, en in de jaren 2000 liet Christopher Lee zelfs voor een brullend vuur de bloedstollende verhalen van M.R. James lezen. Helaas is deze praktijk inmiddels ten einde, verdronken onder verhullende animaties en schmaltzy familie-entertainment.
Dus ja, de kerst die we vandaag vieren is Victoriaans van aard, maar het is een verre schreeuw van het vlammende, blauwe plekken, dronken, kotsende, angstaanjagende festival van weleer.